Udostępnij artykuł
Słowacja vs Węgry – pojedynek nierozstrzygnięty
Na redakcyjnym stole wylądowała ostatnio porcja ciekawych win tokajskich, pochodzących zarówno z Węgier, jak i ze Słowacji. W przypadku Słowacji nazwę „Tokaj” (lub po słowacku „tokajske”) wolno stosować producentom z zaledwie siedmiu miejscowości położonych w okolicy Trebišova: Bara, Čerhov, Černochov, Malá i Velka Tŕňa, Viničky i Slovenské Nové Mesto. Vinohradnícka oblasť Tokaj to łącznie 907 ha upraw, gdzie dozwolone są określone odmiany winorośli: furmint, hárslevelű (czyli słowacka lipovina), sárgamuskotály (czyli słowacki muškát žltý, szerzej znany jako muscat blanc à petits grains). Poza tym zéta (zwana wcześniej oremus), kövérszőlő oraz kabar.
Ten nieformalny pojedynek był doświadczeniem dosyć interesującym, bo słowackie tokaje są – i zapewne takim pozostaną – zjawiskiem w dalszym ciągu dosyć marginalnym w świadomości miłośników win. Wiemy już jednak, że najlepsze z nich stylem, charakterem i poziomem nie odbiegają znacząco od, powiedzmy, środka tabeli węgierskiej. Charakterystyka aromatyczno-smakowa jest podobna, aczkolwiek dało się zauważyć, że słowaccy producenci bardziej stawiają w swych winach na eksponowanie słodyczy niż na umiejętne równoważenie jej kwasowością. Niemniej – w tej konfrontacji lepiej wypadli Słowacy. Z kolei wina wytrawne to poziom już bardziej wyrównany, kompleksowość i podbita lekko utlenionym owocem mineralność jest cechą wspólną win z obu krajów.
Pojedynkowi sekundowali: Maciej Sokołowski, Marek Popkowski, Aleksander Kubiak, Maciej Katarzyński i Wiesław Polakiewicz. Biogramy panelistów znajdziesz tutaj, natomiast informacje na temat metodologii degustacji oraz interpretacji ocen znajdziesz tutaj.
WINA SŁODKIE
Tokajský Výber 5 Putňový 2007
Tokaj & CO.
Tokaj, Słowacja
importer: brak
zawartość cukru: 120 g/l
cena: 25 € (0,5 l)
Trochę zbyt niska kwasowość to chyba jedyny mankament tego znakomitego wina o pięknej, złocistobursztynowej barwie. Kolor i nos kojarzą się z miodem gryczanym, oprócz tego syrop prawoślazowy i sherry moscatel (daktyle, figi). W ustach dodatkowo suszone morele i dżem agrestowy. Oleiste, dojrzałe, słodkie. Kompleksowość, rodzynkowość – wino znakomicie „popłynęło” zarówno z sernikiem, jak i z niebieskim serem pleśniowym.
Tokajský Výber 6 Putňový 2003
Tokaj & CO.
Tokaj, Słowacja
importer: brak
zawartość cukru: 150 g/l
cena: 35 € (0,5 l)
Ciemnobursztynowa barwa. Orzech laskowy, grzyby, rodzynki i nalewka pigwowa – skontrowane z nutą miętową. Jest kwasowość, choć znów chciałoby się jej więcej. Złożoności dodają winu skórka pomarańczy (dokładniej – nuta olejku wyciśniętego ze świeżej skórki), rumianek, miód i grająca gdzieś w tle mineralność. Gęste, oleiste, esencjonalne – ale pod żadnym względem nieprzerysowane. Wymarzony pairing do rogala świętomarcińskiego. Mentolowy, orzeźwiający i oczywiście długi finisz.
Tokaji Aszú 5 puttonyos 2019
Sauska
Tokaj, Węgry
szczepy: furmint, sárgamuskotály, hárslevelű, kabar, kövérszolő
importer: 2Bratanki
zawartość cukru: 151 g/l
cena: 140 zł (0,5 l)
Oprócz kwiatu lipy sporo innych aromatów: całość zbudowana na solidnym fundamencie miodu, galaretki owocowej i kandyzowanego ananasa. Są też rodzynki sułtańskie, jest niska kwasowość. Wino ma kremową, śmietanową strukturę. Cukier wybija się na pierwszy plan. Niemniej doceniamy solidność i różnorodność aromatów.
Késői szüretelésű 2020
Babits
Tokaj, Węgry
szczep: furmint
importer: 2Bratanki
cena: 39 zł (0,5 l)
Ładny kolor lipowego miodu. W nosie początkowo odzywa się nuta miodowa plus brzoskwinia, anyż i miód. Smakowo opieramy się również na brzoskwini i miodzie, obudowanych jabłkowymi chipsami. Akcent cukierków Werther’s Original zaokrągla i wygładza strukturę, niemniej brakowało nam tu jakiejś lżejszej nuty, która dodałaby winu nieco zwiewności i rześkości.
WINA WYTRAWNE I PÓŁWYTRAWNE
Sabbra Cadabra 2021
Vdovjak
Tokaj, Słowacja
szczep: furmint
importer: brak
cena: 35 €
Pierwsze wrażenie (wzrokowe) – wino z herbaty. Nos – jarzębinowo-multiwitaminowy. Usta podobnie, z wyraźnie zaakcentowaną taniną. Lekkie żywiczne akcenty, earl grey, bergamotka. Mentol, eukaliptus. Usta smukłe, taniczno-ziołowe, kwasowość soczysta, długi miętowy finisz. Dobre, wyraziste wino – świetnie dopełniłoby je krwiste, tłuste mięso (inna opcja – tadżin z morelami).
Furmint ŽiWine 2023
Vdovjak
Tokaj, Słowacja
importer: brak
cena: 20 €
Wiele się dzieje w tym winie. Oprócz moreli, mirabelki i żółtej renklody znajdujemy tu również nuty… piwne, miodowe i jesienne (suche liście). Całość rześka i owocowa, utrzymana w cydrowym sznycie, o podłożu miętowo-tropikalnym. Taniczność wyraźna i drobna, pochodząca ze skórek i pestek owoców. Cukier resztkowy wyczuwalny pod postacią podsuszanej moreli. Lekka perlistość. Długi, morelowo-goryczkowy finisz.
Tokajské Samorodné Suché 2018
Tokaj & CO.
Tokaj, Słowacja
szczepy: furmint, lipovina, muškát žltý
importer: brak
cena: 9 € (0,5 l)
Początkowo tombakowa barwa i akcenty zbitego jabłka nie wzbudzają zaufania – na szczęście po chwili odkrywamy nuty oksydacyjne charakterystyczne dla sherry fino. Nos – migdały w miodzie, kandyzowane jabłko i pigwa. W ustach duża radocha – poza kwasem są beczka i oleistość. Zielone migdały, zielone oliwki, zielone mirabelki, orzechy. Lekka, skórkowa tanina dodająca charakterności. Wino nieoczywiste, dla kogoś, kto ma już za sobą pierwsze 100 (lub więcej) butelek. Daje sporo przyjemności i zaskoczenia.
Tokaji Szent Tamás Furmint 2021
ÁTS Pincésze
Tokaj, Węgry
importer: 2Bratanki
cena: 130 zł
Wino bardzo jasne w kolorze. Pierwsze uderzenie świeże i rześkie, liściasto-miętowe, potem odsłaniają się nuty jabłek i brzoskwiń, spod których – po chwili – wychodzą akcenty miodowe. Usta wytrawne, choć z delikatnym cukrem resztkowym – pikantno-kwasowe, lekko skórkowe, lekko goryczkowe. Do tego jabłko, brzoskwinia i przetworzona konfitura z moreli. Długa końcówka – wyczuwalna mineralność sprawia, że wino odznacza się interesującym rodzajem owocowo-kamiennej złożoności.
Tokaji Szamorodni 2020
Babits
Tokaj, Węgry
szczep: hárslevelű
importer: 2Bratanki/Wina Węgierskie
cena: 40 zł (0,5 l)
Intensywnie złocista barwa, w nosie styl wytrawnego fino, obudowanego dodatkowo nutami koperkowo-pietruszkowymi. Kiszone jabłka, oksydacja w dobrym, a wręcz szlachetnym stylu. Per saldo jednak nie ma tu za dużo owocu – a jeśli jest, to przetworzony. Stylistyka off-dry, wyczuwamy też odrobinę kardamonu, zielonych migdałów i imbiru. Butelka do podania w towarzystwie langustynek albo krewetek tygrysich z dodatkiem masła, czosnku i chilli. Zbyt alkoholowa końcówka – wino interesujące, ale kontrowersyjne, niełatwe w ocenie.
Furmint 2020
Royal Tokaji
Tokaj, Węgry
importer: 2Bratanki
cena: 45 zł
Wino wydaje się trochę niespójne – obok nut szlachetnych występują też pospolite (np. w aspekcie mineralności opozycja krzemień vs zapałka) – choć owocu tu nie brakuje: w aromacie są słodka gruszka, mango i miód. Usta soczyste, słonawe, surowe, o dobrze zarysowanej ramie, z potencjałem na kilka następnych lat. Finisz lekko chemiczny i alkoholowy. Wino ma wyrafinowaną, ale łatwą do zmącenia strukturę!
Tuf 2022
Chateau Grand Bari
Tokaj, Słowacja
szczep: furmint
importer: brak
cena: 11 €
Kolor słomkowy, trochę niepozorny – a w bukiecie lipa, miód, trochę gruszki.… Wino proste i nieskomplikowane, soczyste, orzeźwiające. Dobry przykład z kategorii „tarasowego” lub „wina domu”. Neutralne w ustach, a jednocześnie soczyste, z dobrze wtopioną, nienachalną kwasowością. Warto dobrze je schłodzić przed podaniem. Można pić solo, można też spróbować do wędzonego na ciepło karpia.
Birtok Furmint Tokaj 2019
Sauska
Tokaj, Węgry
importer: 2Bratanki
cena: 82 zł
Zaczyna się interesująco – od nut naftowych i oranżady w proszku, uzupełnionych akcentem ziołowym. Wino ma określoną strukturę, nie brak mu ciała. Obiecuje całkiem sporo, a jednak w ustach zaczyna dominować kwasowość, za którą nie nadążają pozostałe elementy. Kamienno-ziołowa końcówka, lekko dotknięta goryczką. Okoń lub sandacz w ziołach mogłyby się nieźle sprawdzić w towarzystwie tego wina.
Chateau Grand Bari Muza 2023
Chateau Grand Bari
Tokaj, Słowacja
szczepy: muškát žltý (50%), zéta (50%)
importer: brak
cena: 14 €
Wino półsłodkie z pierwszym wrażeniem w postaci galaretki z pomarańczowych delicji i gruszki. Brakuje tu jednak balansu i kwasowości. Jest przyjemne i pluszowe, ale bez charakteru czy osobowości. Z jednej strony wyczuwamy tu kwiat pomarańczy, białą czereśnię z kompotu, landrynkę i galaretkę, z drugiej, wino jest za mało słodkie pod serniki i sery pleśniowe, być może lepiej dałoby sobie radę z sorbetami czy naleśnikami z musem jabłkowym.
Pozostałe wina
N9NA ÁTS Károly Furmint 2021, ÁTS Pincészet, Tokaj, Węgry, szczep: furmint, importer: 2Bratanki, cena: 120 zł; Furmint 2022, ÁTS Pincészet, Tokaj, Węgry, szczep: furmint, importer: 2Bratanki, cena: 65 zł; Vulkano 2021, Chateau Grand Bari, Tokaj, Słowacja, szczep: furmint, importer: brak, cena: 14 €; Vdovjak Furmint 2021, Vdovjak, Tokaj, Słowacja, szczep: furmint, importer: brak, cena: 25 €; Tokaji Szamorodni 2018, Kiss István, Tokaj, Węgry, szczepy: furmint, hárslevelű, sárgamuskotály, importer: 2Bratanki, cena: 44 zł