Tag, Tag, to my!

Nie sposób nie zauważyć ekspansji portugalskiego wina na polski rynek. O różnorodności i wyzwaniach tamtejszego winiarstwa rozmawiamy z Frederico Falcão – prezesem stowarzyszenia ViniPortugal.

Reprezentuje pan instytucję odpowiedzialną za wspieranie portugalskiego wina. Jednocześnie poszczególne regiony, niektóre z nich bardzo aktywnie, działają na rzecz tego samego. W jaki sposób udaje się skoordynować wasze wysiłki?

ViniPortugal odgrywa jednoczącą rolę w promowaniu portugalskiego wina jako całości, jednocześnie szanując i wspierając starania poszczególnych regionów winiarskich. Koordynacja jest osiągana poprzez ścisłą współpracę z regionalnymi komisjami winiarskimi, przy zachowaniu zgodności w przekazie, strategii i pozycjonowaniu na rynku międzynarodowym.

Pracujemy razem, aby stworzyć synergię, unikając powielania wysiłków, przy jednoczesnej maksymalizacji rezultatów naszych działań. Nasze krajowe i międzynarodowe kampanie informacyjne podkreślają różnorodne dziedzictwo winiarskie Portugalii, jednocześnie pozwalając regionom na zaprezentowanie ich unikalnej tożsamości. Regularna komunikacja, wspólne inicjatywy i sesje planowania strategicznego są gwarancją tego, że zarówno krajowe, jak i regionalne przedsięwzięcia przyczyniają się do spójnej i silnej globalnej obecności portugalskiego wina.

W misji ViniPortugal znalazłam jedno słowo kluczowe, które zwróciło moją uwagę: diversity. Czy łatwo jest powoływać się na ową różnorodność w kraju, który wielu konsumentom na całym świecie kojarzy się z porto, jako flagowym winem z regionu. A może to już blednący stereotyp?

Postrzeganie Portugalii głównie jako ojczyzny wina porto nadal istnieje, ale stopniowo ewoluuje. Wprawdzie pozostaje ono kultowym i rozpoznawalnym na całym świecie produktem flagowym, jednak rosnąca świadomość różnorodnej oferty win portugalskich podważa ten stereotyp.

W ViniPortugal przyjmujemy i aktywnie promujemy koncepcję różnorodności – nie tylko pod względem odmian winogron (tych endemicznych mamy ponad 250), ale także terroir, stylów wina i tradycji winiarskich. Portugalskie regiony – od Vinho Verde na północy po Algarve na południu i wyspy – oferują wszystko, od rześkich białych po eleganckie czerwone, żywe różowe i złożone wina musujące.

Poprzez strategiczny storytelling, degustacje i zaangażowanie na rynku globalnym, nadal poszerzamy narrację, uświadamiając ludziom, że Portugalia jest rozpoznawalna nie tylko dzięki swoim historycznym mocnym stronom, ale także dzięki niesamowitej różnorodności i innowacjom kształtującym dzisiejszy przemysł winiarski.

A jeśli już o porto mowa… Jaką przyszłość mają kultowe madera czy porto, uważane dzisiaj przez wielu za staroświeckie? Jest jakiś pomysł na ich ocalenie? A może przeciwnie: mają się doskonale i wcale nie trzeba ich ratować?

Wina porto i madera nie są zagrożone. Pozostają szanowane na całym świecie i nadal zajmują silną pozycję na rynku. Jednak, jak każdy tradycyjny produkt, muszą ewoluować, aby pozostać istotnymi w zmieniającym się krajobrazie konsumenckim.

Kluczem do ich przyszłości są innowacje, edukacja i dostosowanie się do nowoczesnych nawyków konsumpcyjnych. Producenci już teraz wprowadzają nowe formaty, zwłaszcza w branży wina porto – takie jak butelki jednoporcjowe i gotowe do picia koktajle, aby przyciągnąć młodszych konsumentów. Kreatywne połączenia, miksologia i promowanie wszechstronności tych win, uświadamianie, że można wyjść poza tradycyjną konwencję „kieliszek porto przy kominku po kolacji” pomagają zmienić ich postrzeganie. Jednocześnie w świecie wina rośnie uznanie dla ich autentyczności i winiarskiego dziedzictwa.

Portugalia, kraj relatywnie niewielki, nie tylko ma ponad 250 endemicznych szczepów, nie tylko z powodzeniem uprawia odmiany międzynarodowe. Ma także niezwykle zróżnicowane, niekiedy unikalne terroir. Jak w kontekście tej obfitości nadać spójny komunikat i opowiedzieć konsumentom o portugalskich winach? Czy zwrot „portugalskie wino” nie jest nadmiernym i krzywdzącym uogólnieniem?

„Portugalskie wino” to szerokie pojęcie, ale zamiast być nadmiernym uproszczeniem, służy jako punkt wyjścia do głębszej rozmowy na temat bogatej różnorodności tego kraju. Kluczem do prezentowania tego bogactwa jest przyjęcie go do wiadomości, przy jednoczesnym tworzeniu jasnych, angażujących narracji, które rezonują z różnymi odbiorcami.

W ViniPortugal podkreślamy wyjątkowość naszego kraju poprzez tematy, które jednoczą jej wina – takie jak autentyczność, endemiczne odmiany i głęboko zakorzeniona tradycja winiarska – jednocześnie dając przestrzeń do zabłyśnięcia regionalnym tożsamościom. Ale oczywiście tak – rozumiem pani pytanie, jest ono bardzo zasadne, ponieważ tak duża różnorodność w tak małym kraju stanowi nie lada wyzwanie dla naszego przekazu.

Czy jest jakiś region, który w percepcji winomanów jest według pana wyraźnie niedoceniony? Region, szczep czy wino, na które powinni zwrócić uwagę importerzy i konsumenci? Z czego owo niedocenienie może wynikać?

Beira Interior to ukryty klejnot Portugalii, często pozostający w cieniu bardziej znanych regionów. Dzięki wysoko położonym winnicom, granitowym glebom i unikalnym winogronom, takim jak czerwone rufete i białe síria, produkuje świeże, eleganckie wina o doskonałej mineralności. Ograniczony zasięg eksportu i marketingu utrzymywał go poza zasięgiem, ale ponieważ konsumenci szukają autentyczności i wartości, Beira Interior jest gotowa do odkrycia. Również Trás-os-Montes nie jest jeszcze rozpoznawany przez konsumentów, podobnie Algarve. W Portugalii nadal istnieje kilka regionów winiarskich, które nie przykuły uwagi, na jaką zasługują, ponieważ nadal są ukrytymi klejnotami.

Portugalia to rzecz jasna nie tylko kraina wina. To kraj o niezwykle bogatej i różnorodnej tradycji kulinarnej. Są tacy, dla których związek wina i jedzenia jest związkiem symbiotycznym. Dodatkowo, zgodnie z zasadą what grows together, goes together, pojawia się ważny w tych czasach aspekt lokalności. Czy w działaniach ViniPortugal ów związek jest doceniany i eksploatowany?

Zdecydowanie tak. W ViniPortugal mocno podkreślamy korelację między portugalskim winem a bogatymi tradycjami kulinarnymi tego kraju. Wino i jedzenie są nierozłączne w naszej kulturze, a ta symbioza jest kluczową częścią tego, jak prezentujemy portugalskie wina światu.

Aktywnie promujemy zestawienia, które podkreślają regionalną harmonię, takie jak vinho verde ze świeżymi owocami morza lub czerwone alentejo z wolno gotowanymi mięsami – wzmacniając ideę, że „to, co rośnie razem, idzie w parze”. Poprzez degustacje, wydarzenia gastronomiczne i współpracę z szefami kuchni pokazujemy, jak różnorodne wina Portugalii naturalnie uzupełniają jej kuchnię, co czyni je jeszcze bardziej przystępnymi i atrakcyjnymi dla konsumentów. Coraz częściej promujemy wina we współpracy z naszą narodową organizacją turystyczną.

Wracając do misji ViniPortugal. Znalazłam tam jeszcze jedno słowo kluczowe: sustainability. W jaki sposób branża winiarska troszczy się w tym kontekście o przyszłość?

Zrównoważony rozwój jest obecnie głównym filarem portugalskiego przemysłu winiarskiego, a ViniPortugal aktywnie promuje inicjatywy, które dbają o długoterminową kondycję winnic, ekosystemów i społeczności.

Portugalscy winiarze angażują się w zrównoważoną uprawę winorośli poprzez zmniejszenie zużycia wody, promowanie rolnictwa ekologicznego, ochronę bioróżnorodności i wiele innych działań. Wielu producentów inwestuje również w energię odnawialną i ekologiczne opakowania, aby zmniejszyć swój ślad węglowy. Kluczową inicjatywą w tym zakresie są nasze Krajowe Ramy Zrównoważonego Rozwoju w sektorze wina – kompleksowe wytyczne prowadzące winiarnie w kierunku odpowiedzialnych praktyk środowiskowych, społecznych i ekonomicznych.

Nikt nie ma lepszego od pana ogólnego obrazu portugalskiego winiarstwa. Czy można zaobserwować jakieś wyraźne trendy związane ze strukturą konsumpcji na rynku lokalnym oraz w strukturze i kierunkach eksportu?

Pojawiają się one w obu tych obszarach. Na rynku lokalnym następuje zmiana w kierunku promowania marek premium, a konsumenci coraz bardziej cenią sobie wina wysokiej jakości. Zrównoważony rozwój i wina organiczne również zyskują na popularności, odzwierciedlając szerszy globalny trend. Młodsze pokolenia skłaniają się ku lżejszym, świeższym stylom i eksperymentują z winem w koktajlach. W Portugalii nadal mamy młodsze pokolenia pijące wino, co jest pozytywnym zjawiskiem kulturowym.

W przypadku eksportu Portugalia dywersyfikuje swoje rynki, rozszerzając działalność na Azję, Skandynawię i Europę Wschodnią, jednocześnie utrzymując silną obecność na tradycyjnych kierunkach, takich jak Wielka Brytania, USA i Brazylia. Portugalskie wina, zwłaszcza czerwone i białe z regionów takich jak Douro, Dão, Lisboa, Tejo i Alentejo, zyskują na popularności, przy rosnącym popycie na endemiczne odmiany oferujące wyjątkowe zróżnicowanie. Ogólnie rzecz biorąc, portugalski przemysł winiarski ewoluuje, łącząc tradycję z innowacjami, rozszerzając swój zasięg zarówno w kraju, jak i za granicą.

Z roku na rok eksport portugalskiego wina do Polski zauważalnie rośnie. Czy tutaj także da się zauważyć jakieś wyraźne tendencje?

 Eksport wina z Portugalii do Polski odnotował znaczny wzrost, osiągając rekordowe poziomy zarówno pod względem wolumenu, jak i wartości. W 2024 r. wyniósł 16,4 mln litrów o wartości 38,5 mln euro, przy średniej cenie 2,35 euro za litr. Stanowi to 1,5% wzrost wolumenu i 2,8% wzrost wartości w porównaniu z tym samym okresem w 2023 roku.

Liczby te wskazują na rosnące uznanie i zainteresowanie konsumentów, przy coraz szerszym wyborze win portugalskich na rynku.

 Oferta z waszego kraju to już blisko 10% rynku. Wygląda na to, że wina portugalskie na dobre zadomowiły się na stołach polskich konsumentów.

To ekscytujące obserwować, jak ugruntowały swoją pozycję w Polsce. To wielka przyjemność rozmawiać o postępach i potencjale tak dynamicznego przemysłu winiarskiego. Dziękuję za wnikliwą rozmowę.

***

Co to jest?

ViniPortugal jest międzybranżowym stowarzyszeniem portugalskiego przemysłu winiarskiego, uznanym przez Ministerstwo Rolnictwa oraz podmiotem zarządzającym marką Wines of Portugal. Założone w 1996 roku jako prywatne stowarzyszenie non-profit, skupia wiodące stowarzyszenia i organizacje zawodowe reprezentujące handel (ACIBEV i ANCEVE), produkcję (FENAVI i FEVIPOR), kooperatywy winiarskie (FENADEGAS), gorzelnie (AND), rolników (CAP) i oznaczone regiony pochodzenia (ANDOVI). Dzięki ViniPortugal marka Wines of Portugal jest stale obecna na czterech kontynentach i 21 strategicznych rynkach. Z rocznym budżetem ponad 8 mln euro, ViniPortugal przeprowadza ponad 100 rocznych akcji promocyjnych portugalskiego wina z udziałem ponad 400 krajowych podmiotów gospodarczych zajmujących się winem.