
Panel: Bursztynowa Gruzja
Udostępnij artykuł
O winach określanych potocznie mianem „pomarańczowych” (lub nieco szlachetniej „bursztynowych”) pisaliśmy na łamach „Trybuszona” nie raz i nie dwa. Wspominaliśmy o ich rodowodzie i metodach produkcji, omówiliśmy też kilkadziesiąt przykładów z Europy i z Polski (odnotowując w tym przypadku jedno z naszych największych pozytywnych zaskoczeń). Teraz przyszedł czas na prawdziwy powrót do źródeł, albowiem zmierzyliśmy się z partią „pomarańczy” pochodzących z Gruzji, czyli z kraju o prawdopodobnie najstarszej winiarskiej tradycji, sięgającej – według wszelkich dostępnych nam źródeł – 4–5 tysięcy lat wstecz. Na dobrą sprawę mamy tu do czynienia z najbardziej tradycyjną i pierwotną metodą produkcji wina, znaną od tysiącleci – choć poza samą Gruzją praktykowaną dziś już na bardzo niewielką skalę. Być może więc zachwyty towarzyszące degustacji win umownie określanych jako „pomarańczowe” (w różnych odcieniach tejże pomarańczowości – od jasnej żółci do kasztanowego brązu), wiążą się po prostu z odkrywaniem pierwotnego charakteru wina jako produktu długotrwałej maceracji, a następnie fermentacji soku gronowego, przeprowadzanych przy obowiązkowej obecności skórek, pestek i szypułek, każdorazowo przydających winu unikalnej, bogatej, a czasami wprost trudnej do opisania charakterystyki aromatycznej. I maceracja, i fermentacja (długość obu procesów zależy wyłącznie od fantazji winiarza) mogą odbywać się w beczkach, kadziach (stalowych bądź betonowych) czy też glinianych amforach. Te ostatnie, zakopywane w ziemi, o nazwie qvevri, to oczywiście znak firmowy gruzińskiego winiarstwa i dodatkowy punkt dopisywany do marketingowej wartości samego wina, ale też duża szansa na to, że dostarczy nam ono bardziej intensywnego i unikalnego spektrum wrażeń smakowo-zapachowych. Same zaś wina pomarańczowe cechuje nieprawdopodobnie szeroka paleta kolorystyczna oraz aromatyczna, w której odnaleźć można nuty owocowe, herbaciane, orzechowe, drewniane, ziemiste, politurowe czy właśnie pomarańczowe.

Tak też było podczas Trybuszonowej degustacji gruzińskich win pomarańczowych. 16 butelek dało nienajgorsze wyobrażenie o mnogości stylów, aromatów, smaków i technik, stosowanych w Gruzji od niepamiętnych czasów – przy stosunkowo szerokim rozstrzale ocen, od 5,9 do 7,7. Nie wspominamy już nawet o samych szczepach, w przytłaczającej części rodzimych i jedynych w swoim rodzaju (ciekawostką było wino z pinot blanc).
Dziękujemy importerom specjalizującym się w gruzińskiej tematyce, licząc na kontynuację współpracy także w obszarach win białych, czerwonych i musujących. Gruzja to temat dla polskiego odbiorcy niezwykle interesujący, będziemy więc wątek tego kraju cierpliwie i konsekwentnie rozwijać! (ts)
Gruzję na pomarańczowo pod przewodnictwem Macieja Sokołowskiego degustowali: Adam Tomczak, Łukasz Głowacki, Marcin Krzystolik, Jacek Kulza, Maciej Moszyński, Maciej Katarzyński, Jakub Małecki, Tomasz Szmajter i Wiesław Polakiewicz.

Orange Affair 2021
Artizani
Kachetia, Gruzja
Szczepy: mtsvane, rkatsiteli
Importer: GMT
Cena: 120 zł
Zmętniała pomarańczowa barwa z różowawym refleksem. Wino ewidentnie niefiltrowane, z wybijającą się nutą mandarynkowych landrynek i goździków, cynamonu i dymu z ogniska. Energiczne, spontaniczne, nawet… elektryczne. W ustach – świetnie zintegrowanych z nosem – dzieje się niezwykle dużo. Kwasowość pod pełną kontrolą, jest soczystość, jest jędrność. Nowoczesny styl gruziński, inspirowany być może stylistyką austriacką. Wyrafinowana pomarańcz o długiej, wibrującej końcówce.

Ruispiri Khikhvi 2019
Ruispiris Marani (Georgi Aladasvhili)
Telavi, Kachetia, Gruzja
Szczep: khikhvi
Importer: Winawulkaniczne.pl
Cena: 163 zł
Wino zmętniałe, niefiltrowane. Najwyraźniej długi i owocny kontakt z osadem, nowoczesna stylistyka z zachowanym balansem i świetnym owocem. Nos słodko-pikantny i apteczno-iglasty zarazem, o dużej intensywności. W ustach żółte owoce, orzechy macadamia, korzenność, wędzonka. Kwasowość i soczystość utrzymane w ryzach. Duża klasa i owocowa finezja przy bardzo symbolicznych symptomach utlenienia.

Muskaturi Rkatsiteli „SB” 2018
Tchotishvili Satsnakheli
Gruzja
Szczep: muskaturi rkatsiteli
Importer: GMT
Cena: 144 zł
Pomarańczowa barwa „oranżady z dawnych czasów” – widoczne i wyczuwalne jest też delikatne musowanie, które po chwili zanika. Aromaty słodkiej pigwy, grzybów (w bardzo subtelnej tonacji), dojrzałej brzoskwini i zbitego jabłka. Usta podążają za nosem, jest w nich dodatkowy akcent drożdżówki z żółtą śliwką. Świetna proporcja tanin i kwasowości równoważy wyrazistą, choć elegancką i wielowymiarową słodycz. W finiszu dostrzegamy akcenty ziołowe, co znakomicie uzupełnia paletę doznań. Wino do długiej, kontemplacyjnej konsumpcji.

Khikhvi 2021
Marani, Casreli
Vahnadziani, Kachetia, Gruzja
Szczep: khikhvi
Importer: GMT
Cena: 104 zł
Piękny, pomarańczowo-bursztynowy kolor. Kachetyjska stylistyka. Nos apteczny, uzupełniony o gruszkę, porzeczkę i szarlotkę. Wino o mocnej strukturze, usta nie biorą jeńców – ściągająca tanina przewierca dziąsła, ale potoczysta kwasowość znacząco (i zbawiennie) ją balansuje. Soczysta jabłeczność, porzeczkowość i agrestowość. Ekstremalna złożoność tego bezkompromisowego wina.

Rkatsiteli 2018
Shinkashvili’s Wine Cellar
Telavi, Kachetia, Gruzja
Szczep: rkatsiteli
Importer: GMT
Cena: 100 zł
W wymiarze odwzorowania herbaty rooibos (kolor, nos i smak) wino konsekwentne do bólu. Oczywiście nie tylko, bo nos budzi też skojarzenia z sherry oloroso, a to za sprawą akcentów rodzynek, dymu, kadzidełka, słodkiej korzenności. W ustach dodatkowo kandyzowana pomarańcza, gładka tanina, herbata z miodem. Łagodne taniny i długi – jak na wino „orange” – aksamitny finisz.

Tevza Kartli Georgian Qvevri Crazy Alive 2020
Tevza Winery
Kartli, Gruzja
Szczep: chinuri
Importer: lutomski.wino
Cena: 125 zł
W nosie lotna kwasowość pod postacią aromatu rozpuszczalnika. Po chwili jednak zanika i do głosu dochodzą bardziej swojskie nuty siana i kiszonych cytrusów. Rustykalna ekspresja – winu przydałby się dłuższy kontakt z powietrzem. Konkretne, owocowe wino z dobrą kwasowością i domieszką karmelizowanej skórki pomarańczy, goździka oraz olejków eterycznych. Długa, esencjonalna końcówka.

Mtsvane-Kisi 2021
Marani, Casreli
Vahnadziani, Kachetia, Gruzja
Szczepy: kakhuri mtsvane 50%, kisi 50%
Importer: GMT
Cena: wino na zamówienie
Ciemna, bursztynowo-herbaciana barwa. Aromaty intensywnie wędzonej śliwki, przejrzałej figi, kandyzowanej moreli. Wyczuwalna i ładnie wpasowana w całość nuta grzybowa (smardze). Drugi nos – żywica i jarzębina (czy wręcz jarzębiak – nuta alkoholowa obecna zwłaszcza w finiszu). Usta gęste, złożone, tanina zdecydowana i mocna – by nie rzec mocarna. Full body i wytrawność w bardzo dobrym stylu. Pasztetowa przekąska znakomicie łagodzi taniczność i pomaga odnaleźć w winie zaczątki nawet jakiegoś wysublimowania. Czas może tu tylko pomóc!

Tsitska Tsolikouri Qvevri 2019
Churi Chinebuli
Imeretia, Gruzja
Szczepy: tsolikouri 70%,
tsitska 30%
Importer: GMT
Cena: 112 zł
Kolor białej herbaty. Nos słodki, miodowy, z akcentem kwiatu lipy, mirabelki i kandyzowanej mandarynki. Usta wyraziste i równie intrygujące, tanina jest drobna i dobrze poukładana. Pierwiastek owocowy oparty na słodkim grejpfrucie, pomelo i albedo cytrusowym. Kremowa struktura z naturalną, świetnie zintegrowaną kwasowością, do tego nuty pikantno-ziołowe, wybrzmiewające zwłaszcza w długim finiszu.

Gelovani Rkatsiteli 2022
Gelovani
Kachetia, Gruzja
Szczep: rkatsiteli
Importer: GMT
Cena: 120 zł
Zaczynamy od ataku lotnej kwasowości. Później wrażenie łagodnieje i pojawiają się nuty herbaty, ziół, suszonych gałęzi, ale też suszonych moreli. Owoc wydaje się mocno ewoluowany. W dojrzałych ustach dodatkowo wyczuwalna ostra, ale dobrze poukładana tanina.

Rachuli Mtsvane Qvevri 2021
Naberauli Wines LLC
Racha-Lechkhumi, Gruzja
Szczep: rachuli mtsvane
Importer: GMT
Cena: 112 zł
Złocisty kolor. Pierwszy nos z niepokojącym echem pleśni, które jednak po zakręceniu kieliszkiem na szczęście ucieka, a na wierzch wychodzą subtelne nuty pigwy, pieczonego jabłka, herbaty jaśminowej i skórki pomarańczy. W efekcie nos może się podobać, nawet bardziej niż usta – które są taniczne, szorstkie, i niewiele wnoszące w warstwie owocowej. Wino zdecydowanie wytrawne i z dobrze zarysowaną kwasowością, choć brak mu trochę esencji i wypełnienia. Pikantno-ziołowo-liściasta końcówka i zauważalny potencjał dojrzewania.

Tevza Kartli Georgian Qvevri Crazy Amber Pinot Blanc 2020
Tevza Winery
Kartli, Gruzja
Szczep: pinot blanc
Importer: lutomski.wino
Cena: 125 zł
Dobrze skomponowany, choć niezbyt intensywny nos. Brak lotnej kwasowości, stosunkowo niewiele jest tu aromatów herbacianych, a więcej ziołowo-skórzanych – plus przejrzała słodycz i bejca. W ustach dają znać o sobie przede wszystkim taniny – wyraziste i odklejone od całości. Wystająca kwasowość też nie pomaga winu w utrzymaniu równowagi.

Tevza Kartli Georgian Qvevri Crazy Amber Goruli Mtsvane 2020
Tevza Winery
Kartli, Gruzja
Szczep: goruli mtsvane
Importer: lutomski.wino
Cena: 125 zł
I znów, typowa dla win pomarańczowych, lotna kwasowość – na szczęście nieagresywna. Obok niej przejrzały owoc w stylu starego ogryzka z pigwy. Taniczność wyraźna, ale w normie i niezłej jakości. Alkohol wyczuwalny – daje całości ciało i soczystość. Pikantno-jabłkowo-rumowy krajobraz w ustach. Niezły balans, brak goryczki. Dobra integracja ust z nosem. Jedno z tych win, które dzięki swej swojskości nie muszą być eleganckie.

Rkatsiteli Qvevri Orange Wine 2021
Georgian Legend
Gurjaani, Kachetia, Gruzja
Szczep: rkatsiteli
Importer: M&P Pavlina
Cena: 72 zł
Morela, liściasta herbata plus… dyskretny akcent świeżego łososia. Kategoria easy amber. Dobry balans, ładnie wkomponowana kwasowość z domieszką słoności. Usta soczyste i wzbogacone o nutę wędzonych owoców. Wino prawdziwe, szczere i nienachalne, bez zbędnych sztuczek winiarza – choć również bez fajerwerków.

Gevelli Kakhuri Amber 2018
Gevelli Wine & Vineyards
Kachetia, Gruzja
Szczepy: rkatsiteli 80%, mtsvane kakhuri 20%
Importer: Gevelli International
Cena: 90 zł
Głęboka, złoto-bursztynowa barwa. W zachęcającym nosie odzywa się tokajska nuta szlachetnej pleśni. Herbata, miód, grzyby, bazylia… Usta jednak zdecydowanie mniej atrakcyjne, płytkie, bez „poślizgu”. Mdła tanina, brak kwasowości i rześkości. Owoc zanika, wychodzi na wierzch ziołowość. Przy odrobinie dobrej woli można byłoby przypisać temu winu wioskowo-rustykalny sznyt, choć wiemy, że gruzińskich rzemieślniczych winiarzy stać na znacznie więcej.

Ruispiri Mtsvane 2019
Ruispiris Marani (Georgi Aladasvhili)
Telavi, Kachetia, Gruzja
Szczep: mtsvane
Importer: Winawulkaniczne.pl
Cena: 163 zł
Brzoskwiniowa ice-tea, marchewkowy sok Kubuś – to pierwsze aromaty. Po chwili dostrzegamy też, wzbogacające pejzaż, nuty ziołowo-warzywne. Usta jednak pikantno-alkoholowe, co przy braku kwasowości daje w sumie wrażenie braku balansu i ogólnej toporności. Szkoda, że nie ma tu elementu lekkiego i orzeźwiającego. Wino mocno wytrawne, ale pozbawione większej ekspresji.

Kapistoni Kundza 2021
Kapistoni Winery
Kartlia, Gruzja
Szczep: kundza
Importer: GMT
Cena: 120 zł
Nos wykazuje pewną subtelność, opierając się na akcentach brzoskwiniowo-orzechowych, uzupełnionych przez ziemistość i mokre drewno. Usta wskazują jednak na brak energii i wigoru. Można zgadywać, czy winiarz nie przesadził tu z wydajnością, mając nadzieję na cud, jaki miałby się mimo to dokonać w czeluściach qvevri. Jest tu jakaś rama, jest tanina, ale poza wyraźną nutą żółtego jabłka, brak wypełnienia substancją i soczystością.