Udostępnij artykuł
Temat win pomarańczowych powraca w naszych panelach i zapewne powracać będzie jeszcze niejednokrotnie. Jak podkreślaliśmy wcześniej, jest to jeden z tych elementów współczesnego winiarstwa, który wzbudza ogromne zainteresowanie zarówno producentów, dystrybutorów, jak i konsumentów. Wszyscy upatrują w nim ideę powrotu do korzeni – wino określane dziś mianem pomarańczowego to najprawdopodobniej archetyp całego gatunku, znany od tysiącleci i przez kolejne tysiąclecia ewoluujący. W wyniku tej ewolucji na nasze stoły zaczęły trafiać wina białe, czerwone i różowe – natomiast pomarańczowe na wiele wieków odeszły w zapomnienie, ich renesans na szerszą skalę jest zaś zjawiskiem znanym z ostatnich kilkunastu, może dwudziestu kilku lat. Na niewielką skalę ich produkcja rozwijała się w takich krajach, jak Gruzja i Armenia (kolebka winiarstwa i winogrodnictwa w ogóle), Słowenia czy w regionie północnych Włoch. I dopiero ostatnie dwie–trzy dekady przyniosły faktyczne odrodzenie pradawnej tradycji.
Kilka słów przypomnienia nie zawadzi: wina pomarańczowe powstają z białych odmian winorośli, w sposób podobny, jak w przypadku win czerwonych, a więc poprzez długotrwałą macerację moszczu z udziałem skórek, a następnie jego fermentację. I maceracja, i fermentacja mogą odbywać się w beczce, kadzi (stalowej bądź betonowej) czy też glinianej amforze. Sposób i czas trwania tych procesów zależą wyłącznie od wizji winiarza, dając w efekcie wina o szerokiej palecie kolorystycznej oraz aromatycznej, w której odnaleźć można nuty owocowe, herbaciane, orzechowe, drewniane, ziemiste, politurowe czy właśnie pomarańczowe.
Polskie winiarstwo nie pozostaje w tyle za tymi tendencjami. Coraz więcej producentów wprowadza do swej oferty wina pomarańczowe, wytwarzane na różne sposoby, każdorazowo jednak starając się dochować wierności podstawowej zasadzie, czyli długiej maceracji białych gron. Rezultaty tych działań są jeszcze niejednoznaczne – w ramach panelu degustacyjnego, na który trafiło 37 butelek, znaleźliśmy wina ewidentnie słabe (choć pozbawione wad winifikacyjnych), było też kilka obarczonych wyraźną wadą, którą tylko potwierdzała degustacja butelki „zapasowej”. Nie brakło zarówno win przeciętnych (choć wykazujących już jakiś potencjał i wyczuwalny zamysł winiarza), jak i w oczywisty sposób ocierających się o wybitność. Pierwsze dwa miejsca w kategorii win spokojnych są absolutnie zasłużone – Winnica Jerzmanice Zdrój to nasze wielkie odkrycie i, jak dotąd, „najlepiej strzeżony sekret” polskiego winiarstwa. Skosztowaliśmy również kilku, na ogół bardzo przyzwoitych, win musujących typu pét-nat. Niemniej, mimo godnych podziwu aspiracji, wielu winiarzy musi wykonać jednak jeszcze sporą robotę – zapanować nad niełatwym procesem produkcji win pomarańczowych oraz zapewnić im dobrą, powtarzalną jakość. Rozrzut ocen od 4,9 do 7,9 pkt. można przypisać względnej świeżości tematu i niekiedy nie do końca opanowanym technikom winifikacji. Wyrażamy w tym miejscu nadzieję, że najbliższe lata przyniosą zmiany na lepsze, a w kolejnym panelu zagoszczą wina nawet jeśli nie wyraźnie lepsze, to przynajmniej o bardziej wyrównanym poziomie, czego życzymy i Państwu, i sobie. (ts)
Przez krainę polskich pomarańczy podróżowali: Maciej Sokołowski, Łukasz Małachowski, Marcin Krzystolik, Rafał Antoniak, Kaja Piątkowska, Daria Majchrzak, Adriana Harandzova, Adam Tomczak i Tomasz Szmajter.
WINA MUSUJĄCE
Orange Pét-Nat 2019
Winnica Jadwiga
Woj. dolnośląskie
Szczep: johanniter
Cena: 90 zł
Przy nalewaniu duże, obfite bąbelki w stylu „szampanów z minionej epoki”. Wino stanowi swoisty wzorzec pét-nata, ale w żadnym wypadku nie jest to „nudny prymus”. Na dzień dobry atakuje nozdrza suszonymi kwiatami i marakują. Usta nieco oszczędne (wyczuwalny melon, jabłko i limonkowy zest), ale świeże i ze świetnym musowaniem. Niefiltrowanie przydaje mu atrakcyjnej kremowości. Przydałoby się odrobinę więcej kwasowości – ale wino wciąż warte naszej rekomendacji. Długa końcówka.
Orange Merret-Mus 2021
Winnica Żak
Woj. podkarpackie
Szczepy: seyval blanc 60%, solaris 40%
Cena: 80 zł
Wyraźne, hojne musowanie, jak na pét-nata przystało. W nosie wyczuwalne utlenienie, uzupełnione nutą mniej owocową, a bardziej warzywną. Dzikość połączona z kremowością. Usta wypadają jednak znacznie lepiej i wykazują się bogatą, różnorodną strukturą. Rustykalność i lekko słonawa mineralność, z dodatkiem żółtej śliwki i skórki pomarańczy. Lekko imbirowy, pikantny finisz. Całość w zdecydowanie wytrawnym sznycie.
Wybryk Orange 2020
Winnica Jakubów Michał Pajdosz
Woj. dolnośląskie
Szczepy: pinot gris, pinot blanc, traminer, hibernal
Cena: 80 zł
Wizualnie bąbelków jak na lekarstwo – natomiast nos ma już więcej do zaoferowania, w tym elegancką, opartą na suszonej moreli strukturę. Poza tym liczi, pomarańcza, kandyzowane warzywa. Usta sprężyste, z lekką taniną i na szczęście wyczuwalnym musowaniem. Wino obiecuje dużo, daje również sporo. Dobrze wkomponowany element goryczki. Całość pozostaje w dobrej równowadze, z niezłym, utrzymującym się w ustach finiszem.
Władca Snów Merret Mus 2022
Winnica Zodiak
Woj. zachodniopomorskie
Szczep: solaris
Cena: 95 zł
Poza musowaniem, ogólna struktura wina interesująca. Pomarańcza w stylu naturalistycznym, prawdopodobnie bez użycia siarki. Wino niełatwe w opisie, intensywne i złożone, ale o niezbyt konkretnym kierunku ekspresji – mamy tu i sosnowe igły, i marchewkę, i wyrazistą taninę. Musowanie długie i intensywne, wręcz oleiste – pytanie, czy zamierzone? Struktura owocu w ustach – na pograniczu jabłka i winogron.
Patataj 2020
Winnica Silesian
Woj. dolnośląskie
Szczepy: weisser riesling, roter riesling
Cena: 80 zł
Ktoś chyba chciał tu zrobić modnego (i dobrze sprzedającego się) pét-nata, a wyszło mu proste wino z wtórną fermentacją. Brak balansu w całościowym ujęciu, a atrakcyjne nuty kwiatu pomarańczy to zdecydowanie zbyt mało. Możemy mu przypisać charakter prosecco, jednak nie o to chodzi w pét-natach.
Barcelona Orange Merret Mus 2022
Winnica Zodiak
Woj. zachodniopomorskie
Szczep: solaris
Cena: 85 zł
Pierwsze pytanie – czy to w ogóle pét-nat? Deklaracja producenta może być zwodnicza, daje się co prawda zauważyć delikatne musowanie, ale nie jest to ten jego rodzaj, którego mogliśmy się spodziewać. W nosie czuć utlenienie, lekki owoc przełamany ziołowością. Wino jednak „cienkie”, o płaskim, jednowymiarowym ciele. Dają się wyczuć taniny, ale też przebijający alkohol. Końcówka raczej krótka, z lekkim akcentem musztardowym. Wino zaliczamy do kategorii „jeszcze pijalnego”.
WINA SPOKOJNE
Hibernal 2022
Winnica Jerzmanice Zdrój
Woj. dolnośląskie
Cena: 140 zł
Piękny, intensywny mandarynkowy kolor. Pierwsze skojarzenia w nosie – nalewka z moreli ume (u nas zwana „japońskim winem śliwkowym”), kandyzowane owoce: skórki pomarańczy i morele, szarlotka z cynamonem. Rozmaryn, igliwie i nuta piwniczna. Idealnie zgrane z nosem usta, wzbogacone akcentem kandyzowanego imbiru. Eleganckie, kompleksowe i poważne wino pomarańczowe – ewidentnie niskointerwencyjne i niefiltrowane. Dowód na to, że wino naturalne można zrobić bez wady. Świetna, wysublimowana równowaga – „ekstrabalans”.
Cuvée Orange 2022
Winnica Jerzmanice Zdrój
Woj. dolnośląskie
Szczepy: johanniter 55%, muscaris 45%
Cena: 130 zł
Wino do wąchania – nos wita nas nietypowym miksem miodu akacjowego i… koperku. Echo lotnej kwasowości przykryte kwiatowo-renklodową (moscatelową?) kurtyną. W umiarkowanie tanicznych ustach dodatkowo brzoskwinia i politura (w tym bardziej przyjemnym wydaniu). Migdałowo-marcepanowa goryczka na końcu gardła, zadziorne i zarazem intensywne ciało. Wyrafinowane i elektryzujące wino, które chce się pić, i do którego chce się wracać.
Ambro 2021
Winnica Saganum
Woj. lubuskie
Szczepy: johanniter 95%, solaris 5%
Cena: 75 zł
Pomarańczowe wino po stronie egzotyki, pod którą dodatkowo znajdujemy zioła i trawę. Esencjonalne, pełne, ale świetnie wyważone usta. Lekko dzikie; miodowa morelowość podbita świeżą kwasowością. Wino nieskażone polskimi, hybrydowymi konotacjami, sznyt zdecydowanie międzynarodowy i udana interpretacja takiego właśnie stylu. Nie brak tu również odniesień tokajskich – zwłaszcza w kontekście wyraźnej i wzbogacającej strukturę słodyczy.
Qvevri 2017
Winnica Płochockich
Woj. świętokrzyskie
Szczepy: seyval blanc 75%, johanniter 25%
Cena: 145 zł
Ciemnożółta barwa z różowym refleksem. Nos i usta zintegrowane ze sobą, oparte na dojrzałym owocu, z rozsądną dawką nowej beczki i wosku. Trochę mało ożywczej kwasowości – albo już, albo jeszcze. Całość złożona – dużo się tutaj dzieje. Interesująca nuta whisky single malt, przełamana gorzką pomarańczą. Tanina w stylu czerwonego owocu. Całość do niewielkiego wygładzenia w aspekcie równowagi. Czuć tu doświadczenie winiarza, który wie, czego chce.
Dziki Taboon 2020
Winnica Silesian
Woj. dolnośląskie
Szczepy: hibernal, seyval blanc, souvignier gris
Cena: 100 zł
Czuć w tym winie znajomość rzemiosła, najpewniej nie jest to pierwszy orange tego producenta. W nosie obecna pomarańcza (zarówno kwiat, jak i owoc), poza tym kompot z białych owoców, herbata, ananas z puszki. Zbalansowane, przemyślane wino. Soczysta kwasowość, wyraźna i dobrze zakomponowana tanina. Struktura owocu dobra, ale trochę za bardzo „ubita”, dobrze byłoby, gdyby w tym wymiarze wino mogło pójść szerzej, z większą lekkością i wyrafinowaniem. Mimo to kierunek dobry i słuszny, wino o dużych aspiracjach.
Gewürztraminer 2021 Egoist Wine
Winnice Wzgórz Trzebnickich
Woj. dolnośląskie
Cena: 89 zł
Wino o ekspresji naturalistyczno-rustykalnej – utlenienie, echo brettu, a nawet pewna „jajeczność”. Te niepożądane akcenty na szczęście szybko znikają, a na pierwszy plan wychodzą elementy typowe dla gewürztraminera – płatki róży, owoc liczi, herbata z pigwą. Obecna również nuta kwiatowa wydaje się nieco sztuczna, niemniej wino – przy swoim niskointerwencyjnym stylu i dzikiej kwasowości – zachowuje balans. Orange’owa i szczepowa typowość plus bardzo przyjemny finisz – bez goryczki, a z interesującą nutą tytoniową.
Bliźnięta 2022
Winnica Zodiak
Woj. zachodniopomorskie
Szczep: solaris
Cena: 95 zł
Złocista, ciepła, herbaciana barwa. Klasyczny, bezpieczny orange. Nic nie odstaje i nie odchodzi. Umiejętnie użyta beczka, tanina jest mocna, daje strukturę. W pierwszym nosie odzywa się… sok marchewkowy z sokowirówki, połączony z jęczmiennym słodem. Po chwili do głosu dochodzą nuty korzenno-anyżowo-migdałowe. Usta ukierunkowane na mandarynkę i pomarańczę. Soczysta kwasowość, dobry balans z subtelnie goryczkowym finiszem. Całkiem dobre wino.
Souvignier Gris 2022
Winnica Jerzmanice Zdrój
Woj. dolnośląskie
Cena: 130 zł
Jasnoherbaciana barwa w tonacji zachodzącego słońca. Nos bulionowo-mineralny, plus cukierki „kukułki” i płatki róż. Przypieczony placek z rabarbarem. Nieco apteczne usta o niezbyt ostrej, choć wyrazistej kwasowości, pikantne i alkoholowe zarazem. Śliwka i materiały piśmienne (nowy zeszyt świeżo zapisany długopisem). Wino złożone i jedyne w swoim rodzaju, choć zauważamy niezbyt długą końcówkę.
Chardonnay 2021 Egoist Wine
Winnice Wzgórz Trzebnickich
Woj. dolnośląskie
Cena: 100 zł
Bladożółta barwa. Nos jeszcze przytłumiony, czuć jabłko, piaskową mineralność, nie brak akcentów kiszonkowo-cytrusowych. Usta podążają w podobnym kierunku, dochodzi element słoności czy wręcz smażonego sera. Wyraźna kwasowość, niskointerwencyjny sznyt, echa rustykalności. Do tego kremowość, wielowymiarowość, esencjonalność i długi finisz. Należy docenić kunszt winiarza, z jednym tylko zastrzeżeniem – czy na pewno jest to styl wina pomarańczowego?
Jantar 2022
Winnica Wieliczka
Woj. małopolskie
Szczepy: chardonnay, riesling, sauvignon blanc
Cena: 125 zł
Wino ewidentnie niefiltrowane. Nos wydaje się trochę niepoukładany, obok moreli i liczi wystaje alkohol. Lakier, zioła i przyprawy – a więc per saldo „pejzaż” charakterystyczny dla win pomarańczowych. Filozofia bezpiecznego orange’u: usta podążają za nosem, uzupełniając go o szczyptę akcentów słonawo-mineralnych. Kwasowość, taniczność i owocowość obecne w dobrej proporcji. Wino o przekazie zdecydowanie gastronomicznym, typowość w bardzo przyzwoitym wydaniu.
Yacobus Orange 2022
Winnica Jakubów Michał Pajdosz
Woj. dolnośląskie
Szczepy: hibernal, riesling, solaris
Cena: 80 zł
Wino „owocowo-warzywne” (z jednej strony brzoskwinia, z drugiej marchewka), idealnie wpisujące się w dzisiejszy panel. W ustach dość surowe, taniczne i kwasowe – nie brak mu na szczęście wypełnienia. Nos potrzebuje czasu na pełne otwarcie, a alkohol na pełne wywietrzenie lub integrację. Mimo zastrzeżeń, dobry przykład typowości; wino pomarańczowe, do którego wraca się z przyjemnością.
Amfora Orange 2022
Winnica Jakubów Michał Pajdosz
Woj. dolnośląskie
Szczepy: hibernal, traminer
Cena: 90 zł
Nos niezbyt intensywny, ale bardzo „kulturalny”, elegancki, z mirabelką, gruszką i melonem w tle. Usta już bardziej intensywne, soczyste, z dobrym balansem. Gdzieś tam w tyle języka zalega odrobina goryczki, a alkohol jeszcze się trochę przebija, niemniej całość profesjonalnie skomponowana, idąca w tokajską stronę – orzecha, miodu, moreli i suszonych grzybów, z nieoczekiwanym akcentem marchewkowego bobo fruta.
Koń 2021
Winnica Nizio Naturals
Roztocze, woj. lubelskie
Szczep: johanniter
Cena: 145 zł
Bukiet radosny, owocowy, lekki – o wyraźnych tropach mango, moreli, miodu i kandyzowanych owoców. Stylistyka półwytrawna, nos obiecuje więcej niż usta. Wino z charakterem, ciałem i dyskretnym kokosowym echem. Być może zahaczyło lekko o fermentację malolaktyczną, na co wskazują usta w stylu maślanego chardonnay. Goryczka na finiszu – choć w sumie chyba nie jest to wino, które w ciemno przyporządkowalibyśmy do kategorii „orange”.
Owca 2020
Winnica Nizio Naturals
Roztocze, woj. lubelskie
Szczep: johanniter
Cena: 180 zł
W nosie stosunkowo złożona struktura oparta na jabłku, marchewce i dębie. Usta prostsze, z zaakcentowanym z kolei elementem konfitury pomarańczowej doprawionej korzeniami. Dobry balans i owocowość, brak uciążliwej goryczki. Wino pomarańczowe w łatwiejszej, ale całkiem sympatycznej, interpretacji. Niestety kończy się (w sensie degustacyjnym) zdecydowanie za szybko, aż się prosi, by dłużej rozbrzmiewało w ustach.
Johanniter Orange 2021
Winnica Aris
Woj. lubuskie
Cena: 60 zł
Złocisty, ciepły kolor. W owocowym nosie daje się wyczuć echo lotnej kwasowości. Usta intensywniejsze, jabłkowo-calvadosowe, z ciągle obecną wysoką kwasowością. Balans jednak naruszony, brak zdecydowanego wyrównania proporcji. Są nuty galaretkowe, trochę sztuczne i z trudem równoważące nadmiar kwasu. Dosyć krótki finisz. Wino na swój sposób interesujące, przyzwoite, o dobrej strukturze – ale głównie dla fanów gatunku.
Orange Wine [N/V]
Winnica Powiercie
Woj. wielkopolskie
Szczep: riesling
Cena: 75 zł
Mało wyrazisty nos, z wyczuwalną nutą pomarańczowej skórki. Usta już lepsze, sensownie ułożone w tonacji pomarańczy, liczi i polnych kwiatów. Subtelna i nieco szorstka tanina, gama aromatyczna przykrywa nieco brak wypełnienia. Niezbyt intensywna, choć wciąż wyczuwalna kwasowość. Ziołowa goryczka na finiszu. Wino całościowo się broni, mimo iż nie jest – i zapewne nie będzie – chlubą polskiej myśli enologicznej.
Wildling 2022
Winnica Silesian
Woj. dolnośląskie
Szczep: weisser riesling
Cena: 105 zł
Barwa żółta, z lekkim odcieniem różu. W intrygującym i subtelnym nosie miód, kwiatowa łąka. Usta – o wyraźnie wytrawnym sznycie – z jednej strony podążają tym samym śladem, z drugiej przełamuje je dosyć nachalnie niezbalansowana zielona tanina i gorycz. Na osłodę echo truskawkowej jogobelli, brak tu jednak osobowości, ukierunkowania i wypełnienia.
Euphoria Amber 2022
Winnica Witaj Słońce
Woj. łódzkie
Szczep: johanniter
Cena: 90 zł
Złocisty kolor, chyba najładniejszy spośród wszystkich degustowanych dziś win – choć daleko mu do pomarańczy. Początek bardzo skromny, jednak po napowietrzeniu wino przepisowo się otwiera i okazuje swą autentyczność. W nosie pomarańczowa landrynka, świeże orzechy, macerowany owoc. W ustach wyczuwalna tanina, goryczka, orzechy włoskie, morela z pigwą – wino jeszcze trochę zamknięte, niepewne własnej tożsamości. Do odłożenia i ułożenia. Bez rewelacji, ale warto będzie do niego wrócić za rok lub dwa.
Ambre 2021
Winnica Turnau
Woj. zachodniopomorskie
Szczep: johanniter
Cena: 99 zł
Intensywny, bursztynowy kolor. Pachnie oksydacją, długą beczką, wanilią… Kontrowersyjne wino z pomysłem. Jabłkowo-brzoskwiniowy nos z nutą melasy, migdałów i rodzynek. Usta na szczęście utrzymują kwasową naturę, przykrytą jednak kandyzowanym owocem. Styl dojrzałego tokaju szamorodniego, choć można wytknąć brak ułożenia i charakterystyczne rozchwianie osobowości, z mocno niesforną kwasowością. Być może warto poczekać z otwarciem kolejnych butelek jeszcze ze dwa–trzy lata?
Orange Souvignier Gris 2020
Winnica Vanellus
Woj. podkarpackie
Cena: 80 zł
Interesująca, jesienna, szarozłota barwa. Nos – zbite jabłko, sok Hortexu, odrobina wosku. Usta w zasadzie próbują podążać za nosem, choć odzywają się też aromatami piwnicy, w której leżą jakieś zapomniane warzywa. Niezbyt intensywny kontakt ze skórkami (rzeczywiście – zaledwie 14 dni), nuta suszonej żurawiny i hibiskusa. Lekki, nieprzytłaczający styl z dodatkiem truskawkowej galaretki i zielonego orzecha. Przyjemność picia utrzymana.
Riesling Pomarańczowy 2022
Winnica Pod Lubuskim Słońcem
Woj. lubuskie
Cena: 100 zł
Wino zapewne niefiltrowane, mętne. W nosie uderzają nuty gruszki i wody po kwiatach. Nietypowe dla rieslinga akcenty charakterystyczne dla szczepów hybrydowych – choć po dłuższej chwili wino się „cywilizuje” – zwłaszcza w ustach. Charakterystyka całości jednak zgoła nierieslingowa.
Orange Cuvée 2022
Winnica Zielona
Woj. wielkopolskie
Szczepy: johanniter, muscaris, souvignier gris, riesling
Cena: 70 zł
Nos orzechowo-kwiatowo-jałowcowy. Usta psują początkowe dobre wrażenie – gorzka czarna herbata z cytryną lub mocny napar z szałwii. Całość utrzymana w ryzach za sprawą wyraźnej kwasowości. Być może producent chciał podążyć tropem naturalistycznym, być może dokonał fermentacji całych kiści (wyraźne akcenty szypułkowe). Intencje dobre, ale w tym przypadku są to chyba pierwsze próby pójścia winiarza w jakąś inną, nieszablonową stronę. Czy następne roczniki opowiedzą nam coś więcej?
J’18 Ultra 2018
Winnica Dom Bliskowice
Woj. lubelskie
Szczep: johanniter
Cena: 130 zł
Złota, przejrzysta barwa. W nosie lekka oksydacja przełamana żółtym owocem (morela, mirabelka, pigwa) plus lekka ziołowość, orzechy i suszona skórka owocowa. Usta oparte na imbirowej goryczy i ananasie z puszki, niewtopiona w całość kwasowość o albedowym rodowodzie, zamknięta znajomą, prostą nutą „winogron z ogródka”. Całość wygładzona akcentem woskowym, jednak to trochę za mało, by z czystym sumieniem rekomendować to wino.
POZOSTAŁE WINA PANELU
Pozostałe
wina panelu
Muscateris Naturalny [N/V]
Winnica Jadwiga
Woj. dolnośląskie
Szczepy: muscaris, cabernet cortis blanc de noir
Cena: 70 zł
Roter Riesling 2021
Winnica Silesian
Woj. dolnośląskie
Cena: 105 zł
Orange Johanniter 202
Winnica Vanellus
Woj. podkarpackie
Cena: 80 zł
Hamber 2018
Winnica Płochockich
Woj. świętokrzyskie
Szczep: hibernal
Cena: 165 zł
Żak Orange 2022
Winnica Żak
Woj. podkarpackie
Szczepy: seyval blanc, solaris, souvignier gris
Cena: 60 zł
Bliźnięta 2020
Winnica Zodiak
Woj. zachodniopomorskie
Szczep: solaris
Cena: 85 zł
Orange 2022
Winnica Niemczańska
Woj. dolnośląskie
Szczep: pinot gris
Cena: 58 zł
Wino Żółte 2022
Winnica Miłosz
Woj. lubuskie
Szczep: pinot blanc
Cena: 105 zł