Udostępnij artykuł
Riojańskie wina posiadające apelację DOCa. podzielone są na kategorie związane z okresem ich dojrzewania. Wszystkie rozpoczynają ten proces w 225-litrowych, dębowych beczkach, po czym trafiają do butelek. W ramach każdej kategorii wiekowej istnieje oczywiście różnorodność stylistyczna, która zależy od producenta, rocznika, winnicy i zawartości gron innych niż tempranillo. Pewne ogólne wnioski można wyciągnąć na podstawie koloru małej etykietki potwierdzającej nadanie apelacji, a to ze względu na przepisy Consejo Regulador, jakie musi spełniać każde takie wino. Etykietka, gwarantująca miejsce pochodzenia i kategorię wiekową, znajduje się najczęściej pod kontretykietą producenta i w prosty sposób informuje o procesie starzenia, jaki przechodziło dane wino.
Riojańskie wina posiadające apelację DOCa. podzielone są na kategorie związane z okresem ich dojrzewania. W ramach każdej kategorii wiekowej istnieje oczywiście różnorodność stylistyczna, która zależy od producenta, rocznika czy położenia winnicy, ale pewnie ogólne wnioski, dotyczące stylu wina, można wyciągnąć na podstawie koloru małej etykietki potwierdzającej nadanie apelacji, a to ze względu na przepisy Consejo Regulador, jakie musi spełniać każde takie wino.
Generic / Cosecha
Oliwkowozielony kolor odnosi się do win najmłodszych, nie leżakowanych w dębowych beczkach, bądź takich, które nie osiągnęły minimalnego czasu starzenia potrzebnego, by załapać się do kategorii Crianza (czyli poniżej 2 lat, z czego co najmniej 12 miesięcy w beczce) „Cosecha” oznacza po hiszpańsku „zbiór” i wina z kategorii określanej tym słowem są wśród win „apelacyjnych” najmłodsze. Czasami używa się też słowa „joven” (czyli „młode”), choć akurat ono pojawia się na etykietach dość rzadko. Wino kategorii Generic – proste, choć z przyzwoitą zawartością owocu – należy spożyć mniej więcej w ciągu dwóch lat od daty rocznika.
Niektóre wina z tej grupy reprezentują styl win „autorskich” czy „modernistycznych” – wymykających się apelacyjnym regułom starzenia, pełnych mocy, złożoności i ekspresji. Dzięki temu, po zabutelkowaniu mogą jeszcze leżakować przez długie lata.
Crianza
Każde wino kategorii Crianza, oznaczane etykietką koloru czerwonego, ma w momencie trafienia na rynek przynajmniej dwa lata, z których przynajmniej jeden rok musi spędzić w dębowej beczce (dla win białych i różowych minimalny okres starzenia w beczce to 6 miesięcy) Samo słowo oznacza po hiszpańsku „wychowanie” czy „chów” – tak jakby te wina były „chowane” w celu dostarczenia nam maksymalnej przyjemności.
W coraz bardziej zunifikowanej, globalnej rzeczywistości, gdzie dostarczane na rynek wina nadają się najczęściej do natychmiastowej konsumpcji, riojańska Crianza stanowi doskonały kompromis między wartością, wiekiem i przyjemnością z jej picia. Dla osiągnięcia optymalnych rezultatów wystarczy jej krótkie leżakowanie, już po zakupie, oczywiście w odpowiednich warunkach – w zamierzeniu, swój szczyt jakości powinna osiągnąć w ciągu kilku lat od winobrania. Nie jest to jednak regułą – te wina w momencie opuszczenia winiarni mają bowiem co najmniej 2 lata, co przydaje im dodatkowego wymiaru i złożoności, i także wśród nich znajdziemy wina wyjątkowe, o zdecydowanie dłuższym potencjale dojrzewania. Jeśli zdarzy się nam trafić na kliku- czy kilkunastoletnią butelkę Crianzy, nie zakładajmy od razu, że w środku znajduje się już tylko ocet.
Ponaddwudziestoletnie wina smakują często znakomicie, a dojrzałości ich owocu oraz kwasowości nie można nic zarzucić. Jest to znakomite świadectwo zdolności godnego starzenia się win ze szczepu tempranillo.
Reserva
Rozpoznajemy je po etykietce w kolorze brązowym. Wina tej kategorii są chętnie kupowane ze względu na doskonały stosunek ceny do jakości. Wymagany okres starzenia przed opuszczeniem bodegi to trzy lata, z czego co najmniej jeden rok w beczkach, oraz co najmniej 6 miesięcy w butelkach (dla win białych i różowych – również trzy lata, z czego co najmniej 6 miesięcy w beczkach). Taki proces nieco przytłumia nuty owocowe, a uwypukla aromaty ziemiste. Jednocześnie pozwala na dojście do głosu innym elementom smakowym i strukturalnym, dzięki czemu wino staje się bardziej złożone.
W Rioja wina kategorii Reserva i Gran Reserva, a także sam proces ich powstawania otoczone są tak wyjątkową uwagą i troską ze strony producentów, że wypuszcza się je na rynek jedynie w wybranych rocznikach, zaś wytwarza z owoców pochodzących z wyselekcjonowanych winnic. Wybór oparty jest zarówno na jakości gron, jak i ich potencjale starzenia.
Wina Reserva nadają się do picia zarówno bezpośrednio po ich zakupie, jak i po okresie dodatkowego leżakowania, który może trwać nawet od 5 do 10 lat (a w przypadku wyjątkowych butelek – zdecydowanie dłużej). Z uwagi na stosunkowo niewielkie ilości dostępne na rynku, jeśli znajdziemy butelkę, która szczególnie przypadnie nam do gustu, warto zaopatrzyć się w zapas – póki jest to jeszcze możliwe.
Gran Reserva
Te wina oznaczane są etykietką koloru błękitnego – niczym królewska krew potwierdzającego ich status w riojańskiej hierarchii. Są uosobieniem pięknej tradycji starzenia win w piwnicach tej samej posiadłości, w której zostały wyprodukowane. Gran Reservy muszą zatem dojrzewać przez pięć lat – co najmniej dwa lata w beczkach i co najmniej dwa lata w butelkach – dopiero wtedy mogą pojawić się na sklepowych półkach. Nierzadko jednak okres starzenia trwa jeszcze dłużej.
I znowu – możemy je pić od razu po otwarciu, ale większość z nich może skorzystać na dodatkowych 15-20 latach leżakowania w butelce. Okazy jeszcze starsze również mogą mile zaskoczyć – niczym wiekowe Bordeaux. Zdarza się, że na rynku pojawia się bardzo niewiele butelek Gran Reserva, wypuszczanych bądź to jedynie w konkretnym roczniku, bądź to przez wybrane bodegi. Zakupu tych win raczej się nie żałuje, tym bardziej, że zdolne są one pokazać swą moc również w dalekiej przyszłości. W miarę upływu czasu nabierają zwykle więcej aromatów ziemistych i grzybowych. Białe Gran Reservy są winami rzadkimi – na rynek trafiają po co najmniej czterech latach starzenia, z czego co najmniej 6 miesiącach w dębowych beczkach.