Udostępnij artykuł
No dobrze, drodzy czytelnicy „Trybuszona”, ukryci znawcy polskich winnic i win, odpowiedzcie, ale szczerze! Czy znacie odmianę göcseji zamatos? Próbowaliście może wina z sabrevois? Czy wiecie coś o genevie red, a jak oceniacie potencjał villard blanc? No właśnie. Mam podejrzenie graniczące z pewnością, że wasze odpowiedzi na powyższe pytania w większości brzmią „nie”.
By wiedzę tę poprawić, powinniście sięgnąć po „wznowioną” (lecz w zupełnie zmienionej edycji, o czym za chwilę) książkę 101 odmian winorośli Romana Myśliwca.
Autora rodzimym winomaniakom raczej nie trzeba przedstawiać. Kto interesuje się choć trochę polskim winem, z pewnością go kojarzy. Dokonania tego człowieka na polu winiarstwa, szkółkarstwa, popularyzacji oraz edukacji nie budzą wątpliwości i zostały docenione (Myśliwiec w 2013 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności na rzecz popularyzacji i rozwoju winiarstwa).
Wróćmy jednak do książki.
Swego rodzaju bazą omawianej pozycji jest publikacja pod nieco innym tytułem – 101 odmian winorośli do uprawy w Polsce, napisana przez Myśliwca wraz z prof. Bolesławem Sękowskim i wydana przez PWN w 1996 roku, już po śmierci profesora. Była to pierwsza rodzima publikacja szczegółowo omawiająca zagadnienia ampelograficzne, klasyfikująca odmiany winorośli, dająca narzędzia do ich rozpoznawania. Myśliwiec latami testował w swojej winnicy liczne odmiany, dużo eksperymentował, odwiedzał różne instytuty winoroślowe, wiele informacji przyniosła też kolekcja ampelograficzna założona przez prof. Sękowskiego w dydaktycznej winnicy w Baranowie pod Poznaniem. Większość doświadczeń i idących za nimi wniosków autorzy zawarli właśnie w tej książce (została doceniona, otrzymała wyróżnienie prestiżowej organizacji OIVV – Office International de la Vigne et du Vin). Omawiana tu książka to nieco inna historia – bardziej przystępna, albumowa. Myśliwiec co prawda użył podobnego tytułu, ale akcenty rozłożone są zupełnie inaczej. Nie należy tych książek ze sobą mylić.
Jeśli chodzi o uprawy winorośli w Polsce, to wiele w ostatniej dekadzie się zmieniło – dostrzec można bardziej przemyślany wybór lokalizacji nasadzeń, przemyślany dobór sadzonek, większą świadomość winiarzy i lepszy dostęp do winiarskiej edukacji. 101 odmian winorośli dobrze się w ten czas wpisuje, książka ma inną formułę – przeszła odpowiedni merytoryczny i koncepcyjny lifting (jest mniej „sucha”, bardziej przystępna w lekturze), przy tej okazji zadbano też o odpowiednią edycję. To wydanie jest na zdecydowanie lepszym poziomie – to edycja albumowa, w twardej oprawie, bogato ilustrowana (650 kolorowych fotografii). Wprowadzające, bardzo treściwe rozdziały napisali: Agnieszka Zamojska (historia wina) oraz Wojciech Bosak (pochodzenie i systematyka winorośli oraz ich rejonizacja w Polsce). Pozostałe, stanowiące trzon książki – poświęcone odmianom na wina białe, czerwone oraz deserowe i dekoracyjne – są autorstwa Myśliwca.
Zainteresowanym książka rzuci sporo światła na otwierające się możliwości, jeśli chodzi o dobór odmian winorośli w polskich winnicach, jeśli poważnie weźmie się pod uwagę takie czynniki, jak rodzaj gleby, wybór lokalizacji, ew. nachylenie stoku, mikroklimat etc. Autor zastrzega jednak, że nie jest to poradnik wskazujący najlepsze odmiany do uprawy w Polsce czy też stricte naukowa publikacja ampelograficzna. Po prostu, Myśliwiec dokonując autorskiej selekcji, opisuje zarówno szczepy dobrze zakorzenione w polskich winnicach, jak i te mniej popularne, rzadkie czy też nowości od niedawna znane na rodzimym rynku. W zestawie tym znalazły się więc i odporne odmiany hybrydowe, i bardziej wymagające Vitis vinifery. Co ciekawe, jak zaznacza autor, po raz pierwszy w swoich publikacjach nie rozdzielił obu grup od siebie. Po latach uznał tego rodzaju podział za sztuczny i niepotrzebny, zastosował więc w 101 odmianach układ najprostszy – wg kolorów gron i alfabetyczny.
Temat upraw winorośli w Polsce jest ciągle nośny. Baza sprawdzonych tu odmian wciąż się buduje, jedne konsekwentnie ugruntowują swoją pozycję (np. solaris, johanniter), inne nieco tracą (rondo, regent), pojawiają się też nowe odmiany zyskujące uznanie (souvignier gris). Vinifery przepychają się z hybrydami – czas pokaże (chociaż zapewne nieprędko), co z tej rywalizacji wyniknie. Niewiele jest naukowych badań i opracowań dotyczących tego zagadnienia. Jednak kto tych tematów ciekaw, kto poszukuje i drąży ampelograficzną wiedzę, w książce Myśliwca znajdzie sporo materiałów do przemyśleń. A kto wie – może i zachętę do eksperymentów…
101 odmian winorośli
Roman Myśliwiec,
Agnieszka Zamojska,
Wojciech Bosak
Fundacja Galicja Vitis 2023,
ss. 276, cena: 120 zł.